یکی از ارزشمند ترین صفاتی که می تواند در وجود فردی نهادینه شده باشد، عفو و گذشت است. این خصیصه می تواند رنگ صفا و صمیمیت به زندگی ببخشد و در مقابل انتقام و کینه توزی باعث به وجود آمدن نفرت و دشمنی گردد.

روابط  انسانی یک رابطه دو سویه است. گاهی در این رابطه فردی مورد اجحاف قرار گرفته و یا مورد ظلم واقع می شود. به هر دلیلی دلخوری و ناراحتی در قلب او جای می گیرد. در اینجاست که مفهوم گذشت معنا پیدا می کند، اما گذشت همیشه کار راحتی نیست.
بسیاری از افراد در زمان دلخوری و ناراحتی به هیچ وجه حاضر به گذشت و بخشیدن طرف مقابل نیستند، حتی اگر آن فرد عزیزترین فرد زندگی آنها باشد. کمی به اطراف خود دقت کنید بسیاری از افراد را می شناسید که سالهاست با یکدیگر قطع ارتباط کرده اند. برادران و خواهرانی را می شناسید که وجودشان دیگر برای یکدیگر کمترین اهمیتی ندارد و اگر کمی ریشه یابی کنید به دلخوری و ناراحتی خواهید رسید که با گذشت و عفو و بخشش همراه نشده است. در روابط زناشویی نیز همین مسئله قابل مشاهده است بسیاری از زندگی هایی که از هم پاشیده شده است با گذشت می توانست پا برجا بماند.

مرد شامی

روزی مردی از اهالی شام وارد شهر مدینه شد و به علت تبلیغاتی سوء معاویه کینه ای عجیب نسبت به امام علی(ع) و فرزندانش در دل داشت. روزی امام حسن(ع) سوار بر مرکبی از کوچه ای می گذشت. مرد با دیدن امام حسن لب به ناسزا و نفرین گشود و در مقابل چشمان امام حسن(ع) به حضرت علی (ع) ناسزا گفت. امام حسن(ع) در سکوت فقط به مرد نگریست و هیچ نگفت. یاوه گویی های مرد که به پایان رسید امام حسن(ع) با لبخندی به سمت مرد شامی رفتند و به او سلام کردند و با مهربانی فرمودند:« گویی در این شهر غریب هستی به نظر برای شما سوءتفاهمی به وجود آمده. اگر بخواهی خشنودت می کنم. اگر چیزی بخواهی به تو می دهم. اگر راهنمایی بخواهی راهنماییت می کنم و اگر در بردن بار یاری بخواهی یاریت می کنم و اگر گرسنه ای سیرت می کنم و اگر بی لباس باشی لباست می دهم و اگر نیازمندی ثروتمندت می سازم و اگر فراری هستی پناهت می دهم و اگر حاجتی داشته باشی آن را برآورده می کنم. حال اسباب و وسایلت را بردار و نزد ما بیا تا هنگام رفتن از مدینه مهمان ما باشی که برای تو بهتر است زیرا خانه ای بزرگ و آبرو و احترامی زیاد و مال فراوان داریم.
مرد شامی از شنیدن این سخنان محبت آمیز و جوانمردانه امام حسن(ع) در بهتی عظیم فرو رفته بود و در حالی که اشک از چشمانش سرازیر بود گفت: گواهی می دهم که تو جانشین خدا در زمینی و خدا بهتر می دانست که رسالت خویش را بر عهده چه کسی قرار دهد. تو و پدرت منفورترین فرد نزد من بودید و اکنون محبوب ترین مردم در نزد من هستید .(1)
لحظه ای کوتاه تأمل کنید و خود را به جای وجود نازنین امام حسن(ع) بگذارید آیا شما هم می توانستید به این اندازه بزرگوار باشید؟

رفتاری کریمانه

اگر همه انسانها توانایی داشتند که در هنگام ناراحتی و اجحافی که در حقشان روا شده است، رفتاری کریمانه داشته باشند دنیا به گلستان تبدیل می شد. حال بیایید کمی منطقی به رفتار امام حسن(ع) نگاه کنیم، اگر در هنگامی که مرد خشمگین لب به ناسزا گشود بود امام حسن(ع) نیز مقابله به مثل می کردند چه اتفاقی رخ می داد. قطعاً درگیری شدت بیشتری پیدا می کرد . اما گذشت و چشم پوشی امام حسن(ع) و همچنین برخورد کریمانه ایشان منجر به ایمان آوردن و شیعه گشتن آن مرد شد که نتیجه ای بود که مورد خشنودی خداوند بود.
حال زندگی شخصی خود را مرور کنید در بسیاری از موارد که میان شما و همسرتان و یا سایر اعضای خانواده مانند پدر و مادر و فرزندان دلخوری و ناراحتی پیش می آید اگر از نسخه امام حسن (ع) استفاده  کنید به نتیجه ای بهتر دست پیدا نخواهید کرد؟
اگر هنگام عصبانیت و خشم همسرتان سکوت کنید و فقط به حرفهای او گوش فرا دهید، خشم خود را فرو خورده و در مقابل رفتار بد که در مقابل شما  داشته به او لطف و محبت نشان دهید، قطعاً پشیمانی خیلی زودتر از چیزی که گمان خواهید کرد به سراغ همسرتان خواهد آمد و محبت شما در قلب او چند برابر خواهد شد. البته باید توجه داشته باشید اگر تصمیم گرفتید کریمانه برخورد کنید هیچ گاه کینه به دل نگیرید و در صدد تلافی در روزهای آینده نباشید.
انتخاب این روش می تواند در تمام عرصه های زندگی به کمک شما بیاید تا هم بتوانید با آرامش بیشتری زندگی کنید و هم به عنوان شیعه ای از شیعیان علی (ع) زندگیتان را معطر به سیره و روش ائمه اطهار نمایید.
پی نوشت: بحارالانوار،ج 43، ص334.

منبع : سایت فرهنگی مذهبی تبیان